Dünyada her yıl yaklaşık 14 milyon kişi kansere yakalanmakta ve Sağlık Bakanlığı verilerine göre de her yıl ülkemizde 163.500 kişiye kanser tanısı konmaktadır. Dünya kanser istatistiklerine göre; ölüm nedenleri arasında kanser ilk sıradadır. 2030 yılına gelindiğinde yıllık 22 milyon yeni vaka ortaya çıkması beklenmektedir. Türkiye’de ise sebebi bilinen ölümler sıralamasında kanser, kalp-damar hastalıklarından sonra en sık görülen ikinci ölüm sebebi olarak dikkat çekmektedir.
Kanser sosyal, psikolojik ve ekonomik yönleri de olan, hastayı ve hasta yakınlarını etkileyen çok yönlü ve ciddi bir hastalıktır. Bu önemli sağlık sorununa halkın dikkatinin çekilmesi ve toplumun kansere yönelik bilincinin arttırılması ve farkındalık oluşturulması amacıyla Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu’nun önerisi ile 1956 yılından itibaren her yıl 1-7 Nisan arası Kanser Haftası olarak belirlenmiştir. Böylece kanserle savaşa yönelik ilgi ve farkındalığın artırılması ve yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır.
Kanser, Önlenebilir ve Erken Teşhisle Tedavi Edilebilir Bir Hastalıktır. Erken tanı ve tedavi kanserli hastalarda önemli oranda iyileşme mümkün olabilmektedir. Bilgi eksikliği, korku, ihmal gibi nedenlerle tanı geciktiğinde tedavi de güçleşmektedir. Tarama bulgusu olmayan hastalarda hastalığın erken evrede belirlenmesidir. Kansere bağlı erken ölümlerin %3-35’i bu sayede önlenebilmektedir. Böylece ileri evre kanserler için gerekli olan agresif tedaviler ve yan etkiler de azaltılabilir. Bu da bize tarama programlarının erken tanı ve tedavide ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Ülkemizde meme, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanserleri için toplumun kaynaklarına ve hastalık yüküne uygun olarak tarama programları yürütülmektedir. Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM) bünyesinde faaliyet gösteren Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM)’nde; 40-69 yaş arası kadınlara 2 yılda bir meme kanseri taraması, 30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir rahim ağzı kanseri taraması, 50-70 yaş arası kadın ve erkeklere 2 yılda bir kolorektal kanser taramaları
ücretsiz olarak yapılmaktadır. Ayrıca prostat ve akciğer kanseri için de bazı durumlarda tarama yapılması, onkolojide etkinliği gösterilen kanserler arasındadır.
2024 yılı için, 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası teması olarak “Kanseri birlikte yenebiliriz!”, “Kanserden korunabiliriz.” belirlenmiş olup kanserle mücadelede halkımızı bilinçlendirme çalışmaları en önemli avantajımız olacaktır.
Tıbbi Onkoloji
Doç. Dr. Zeynep Gülsüm Güç