30 Mayıs Dünya MS Günü
Multipl Skleroz (MS) hastalığını kitlelere duyurmak ve farkındalık yaratmak adına Uluslararası MS Federasyonu ve Dünya Sağlık Örgütünün ortak kararı ile 30 Mayıs Dünya MS Günü olarak ilan edilmiştir. MS hastalığına dair son yıllarda giderek artan hızlı gelişmeler mevcuttur ve tedavi etkinlikleri gün geçtikçe artmaktadır. Bu olumlu gelişmeler ile MS’li bireylerin yaşam konforu da artmaktadır.
MS hastalığı, beyin ve omurilikten oluşan santral sinir sisteminin yangısal, kronik otoimmun hastalığıdır. Hastalık, bağışıklık hücrelerinin sinir kılıfını koruyan myelin tabakasında yarattığı hasar sonucu ortaya çıkmaktadır. Dünyada yaklaşık 3 milyon MS hastası vardır ve her 5 dakikada bir kişiye MS tanısı konmaktadır. En çok genç erişkinlik çağında (20-40 yaş) ortaya çıkmakta ve kadınlarda 2-3 kat daha fazla izlenmektedir. Hastalığın çeşitli formaları olup en sık görülen ataklarla ve düzelme ile seyreden formdur. Sinir sisteminde etkilenen bölgelere göre görme, hareket, duyu, denge sorunları görülebilmektedir.
Hastalığın tanısı uluslararası tanı kriterlerine göre konulur. Hastalık geçmişinin sorgulanması, öykü, nörolojik muayene, beyin ve omurilik magnetik rezonans görüntüleme (MRG), gerekirse beyin omurilik sıvısının bakısı ve diğer taklitçi hastalıkların dışlanması ile tanı konur.
Toplumda bilinen bazı yanlışların düzeltilmesi gerekir. Örneğin; hastalık bulaşıcı veya ölümcül bir hastalık değildir. Ailevi yatkınlık bazı bireylerde tanımlanmasına karşın genetik geçişli bir hastalık değildir. Hastalarımızın çocuk sahibi olmasında bir engel yoktur. Uygun tedavi seçimi ve yönetimi ile hastalarımız çocuk sahibi olabilirler. Tedavide amacımız akut atak tedavisi, yeni atakların ve işlev kaybının önlenmesi amaçlı koruyucu uzun dönem immunoterapi ve mevcut semptomların giderilmesine yöneliktir. Günümüzde tedaviye yönelik çok sayıda ilaç mevcuttur ve tedavi seçenekleri gittikçe artmaktadır. Koruyucu tedaviler hastalarımızın yaşam koşullarına uygun olarak seçilmelidir. Uzun soluklu kronik bir hastalık olduğu için MS polikliniklerinde hastaların düzenli kontrollere gelmesi ve hasta- hekim ilişkisinin sağlanması çok önemlidir. MS’li bireylerin nörolog hekimler dışında, birlikte çalıştıkları fizyoterapistler, psikologlar ve sosyal hizmet uzmanları gibi çeşitli sağlık profesyonelleri ile işbirliği içinde olması tedavi ve iyileşme sürecini arttırmaktadır.
MS’in tedavisi boyunca hasta yönetimi ve izlemi büyük önem taşımaktadır. MS hastalığın erken tanınması ve gecikmeden koruyucu tedaviye başlanması en önemli kriterimizdir. Bu durum sağlandığı takdirde MS’li bireylerin pek çoğu yaşamlarına belirgin işlev kaybı olmadan ve aile, eğitim, meslek ilişkili sosyal yaşamdan izole olmadan devam edebilmektedirler.
Sonuç olarak, güncel bilimsel gelişmeler ışığında MS erken ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen kronik bir hastalıktır.
Tüm MS’li dostlarımızın ve yakınlarının MS Gününü en içten dileklerimizle kutlarız.
Prof. Dr. Yeşim Beckmann
Doç. Dr. Cihat Uzunköprü